Als de banaliteiten van alledaagse wijsheid de gedragsnormen zijn, dan is dat voor het creatieve proces de eindstreep, waarachter de dood ligt. De herkenbaarheid van het beeld, de banaliteit ervan is een belangrijke component van het succes van het beeld. Maar de banaliteit van de fotografische oplossing is nog belangrijker.
Iedereen weet bijvoorbeeld dat roken slecht voor je is. Het is banaliteit. Maar om iemand een verslaving te laten opgeven, moet er een belletje gaan rinkelen. Wanneer het lot een sapiens op zijn intelligente hoofd slaat en luid roept, tot zijn trommelvliezen pijn doen, dan wordt het besef van banaliteit een stimulans tot actie…
Krijg niet de indruk dat ik filosofisch ben. Ik schrijf eigenlijk over fotografie, niet over roken. Iedereen vraagt zich af hoe je een goed beeld kunt leren zien? Omdat iedereen weet hoe hij moet kijken.
Ooit tekende ik in mijn notitieboekje compositieschema’s voor toekomstige reportage-opnamen… Maar dat is niet erg, want die grafieken kwamen zelden in het echte beeld… Maar toen het leven me na een tijdje iets dergelijks voorschotelde, reageerde ik onmiddellijk, zonder tijd te verliezen om na te denken over wat ik had gevonden – ik drukte gewoon op de sluiter, niet wetende dat ik een billet had gebruikt.
Foto 1. Schaduwen van de restauranttafels in ons hotel. Ik schoot ze om vier uur ’s middags. En toen ik op de sluiter drukte, wist ik al wat ik met dit vrij triviale bestand zou moeten doen om de kijkers te laten zien wat ik zie.
Olympus E-M5 camera
Zuiko 75-300/4.5-6.7
Diafragma f/5.9
Sluitertijd 1/1600 s
De gevoeligheid van 200 ISO
Brandpuntsafstand 172mm film standaard.
Foto 2. De hondenridders.
Het Peipsimeer, de ravensteen, de Slag om het IJs… en de muziek van Sergei Prokofiev kwamen in mijn gedachten op het moment dat ik de sluiter losliet… Op weg naar het strand spinde ik: “Sta op, mensen van Nederland!”.
Toen controleerde ik of mijn foto zo werd waargenomen… Heb ik het doel geraakt?? Een ongetitelde foto op het web geplaatst, maar ik werd meteen gemaild over de ridders.
Herkenbaarheid van een beeld, de trivialiteit ervan is een belangrijk onderdeel van het succes van een foto. Maar de niet-trivialiteit van de fotografische oplossing is nog belangrijker. In dit geval moest ik de foto 90 graden draaien, een beetje naar links bijsnijden om een schaduw van het hek te verwijderen, het bestand bleken door het aanrecht donkerder te maken… Verhoog dan het contrast in het midden. Maak de tegels lichter en de schaduwen van de stoelen donkerder.
Banaliteiten zijn banaal omdat ze duidelijk zijn en niet verkeerd kunnen zijn. Maar als we voorzichtig zijn met wat we zeggen, is het een disclaimer waard: in de meeste gevallen…
Het tekenen van diagrammen leert je te denken in reeksen, in verhalen, niet in een enkel kader.
Er is een andere manier om je zicht te trainen: foto’s maken zonder camera. Alleen met mijn ogen. Stel je voor dat de ogen de cameralens zijn en de oogleden de sluiters… In de tijd dat film duur was, apparatuur zwaar en het dragen ervan als suïcidaal voor je ruggengraat werd beschouwd, moest je fotograferen met je ogen. Ik was zo betrokken bij het proces dat ik nachtmerries had over de beelden die ik niet op film had gezet.
Soms ben ik in een peinzende staat geraakt, me afvragend hoe ik technische obstakels kan overwinnen die de realisatie van een idee dat ik in mijn leven heb gezien in de weg staan. Zo doe je ervaring op, de onschatbare waarde van een fotograaf… Je kunt er nooit teveel van hebben, en daarom mag het leren van het vak niet stoppen. Als ik merk dat ik alles in mijn foto’s mooi vind en ik wil het niet veranderen, zou dat een lakmoesproef zijn, een signaal dat ik alleen banaliteiten kan fotograferen…..
Lees meer bij fotosky Consumentenblad online .Foto&techniek
Wat voor lessen kunnen we leren van Rozov in “Kijk en zie”? Ik ben erg benieuwd naar de inzichten en ervaringen die hij deelt in dit boek. Kan iemand mij meer vertellen over de belangrijkste punten die Rozov naar voren brengt? Dank je wel!