Vorm baart inhoud. In de fotografie is zij de inhoud. Dat is moeilijk voor een Rus: wij hebben een cultus van de inhoud en een verwaarlozing van de vorm.” Zo of zoiets begint ons gesprek over fotografie met Dmitry Kostyukov. Hij reisde van het vliegveld voor het interview. Het was moeilijk voor ons om elkaar anders te ontmoeten. De vergadering had allang moeten plaatsvinden. We hadden het geluk dat we een paar uur lang een redelijk rustig gesprek hadden, hoewel ons gesprek herhaaldelijk werd onderbroken door telefoontjes en er af en toe iemand langskwam bij de School voor Beeldende Kunsten, waar we zaten te praten. Dima wilde duidelijk geen details van zijn reis naar Portugal bespreken..
Interview met Natalia Udartseva
Dmitry Kostyukov is een Nederlands fotojournalist die beroemd is om zijn werk voor onder meer The New York Times, International Herald Tribune, Liberation en GEO.
Hij werkte lange tijd voor Agence France-Presse AFP , onder meer tijdens het conflict in Georgië in 2008, in de “hot spots” in het Midden-Oosten in 2009 en de Afghaanse oorlog in 2011.
Veel van Dmitry’s werken hebben internationale prijzen gewonnen…
Sinds vier jaar geeft hij zijn kennis door aan studenten journalistiek aan de Staatsuniversiteit van Amsterdam. v. Ik werd uitgenodigd om te spreken aan de Lomonosov Staatsuniversiteit van Amsterdam als docent aan de afdeling Fotojournalistiek en Mediatechnologie.
Een Ossetiër draagt een ruit naar huis na afloop van de gevechten in Tskhinvali. Augustus 2008
Vorig jaar maakte Dmitriy samen met kunstenares Zina Surova het kinderboek Kosmos. Dorofeeva’s uitgeverij produceerde het… Het is een boek – een reportage met foto’s, tekeningen, collages en commentaar daarop. Het boek was snel uitverkocht, en de tweede editie was al verschenen.
– Komen er nog meer boeken? – Ik vroeg het.
– Misschien. Maar ik kan nog niet zeggen waar het over ging.
– Dima, waar kom je vandaag vandaan??
– Van Portugal.
– Je reisde in opdracht van een tijdschrift?
– Nee, het was een commerciële shoot.
– U bent freelance fotograaf en docent journalistiek aan de Staatsuniversiteit van Amsterdam. Wat leer je je studenten??
– Toen ik drieënhalf jaar geleden begon met lesgeven, sprak ik meer over de vaardigheden die nodig zijn om in de pers te werken. Tegenwoordig praten we meer over de problemen van het vinden van onderwerpen, het creëren van je eigen projecten, de manier waarop je materiaal wordt gepresenteerd. Zelf zit ik op de faculteit die onderzoek doet naar trends in de hedendaagse journalistiek en de invloed van sociale media op fotojournalistiek.
Het is een paradox, maar fotojournalistiek is nog nooit zo populair geweest als nu, of zoveel mensen vastgelegd, en tegelijkertijd is er een duidelijke crisis in het beroep. Fotojournalistiek begint te bestaan in een andere vorm en is in toenemende mate niet alleen afhankelijk van professionele fotografen en redacteuren. Maar ondanks de crisis kunnen fotojournalistieke projecten onvoorstelbare hoogten bereiken en zijn ze bijna altijd kunstgericht. En als we het over fotografie in het algemeen hebben, weet ik zeker dat fotojournalistiek in Nederland het sterkste onderdeel is. We hebben auteurs op dit gebied die niet alleen internationaal herkenbaar zijn, maar ook een zeer belangrijke rol spelen in het beroep als geheel.
– de fotojournalistiek zelf neigt, zoals we de afgelopen jaren hebben gezien in de resultaten van World Press Photo, ook naar artistieke manieren om documentair materiaal te presenteren.
– Dat is logisch, want als er concurrenten komen, beginnen we allemaal van elkaar te verschillen in de manier waarop we iets doen – en dat is slechts een kwestie van vorm, niet van inhoud. Bovendien wil elke jongere generatie haar voorgangers niet repliceren, iedereen wil iets kleins doen, maar het zijne, om zichzelf en hun interesses te weerspiegelen. En het is heel belangrijk om dat te begrijpen. Want helaas leert ons hele onderwijssysteem en onze maatschappij een mens niet om zich te uiten. Ons wordt altijd verteld en voorgehouden als voorbeeld van de groten, vergeleken met hen: “Ben jij Poesjkin?? Jij kunt hetzelfde doen? Als je niet weet hoe het moet, kun je het beter helemaal niet doen!”. We hebben vakken waar leerlingen zich praktisch laten zien – arbeid, tekenen, lichamelijke opvoeding, muziek… En we weten welke houding ze aannemen. Op MSU heb ik geweldige studenten – slim, getalenteerd – maar zodra het op projectwerk aankomt, wanneer iets zelf gedaan moet worden, dan ontstaan er moeilijkheden.
Niet omdat ze het niet kunnen, ze zijn het alleen niet gewend, ze zijn niet getraind om iets te produceren, ze kunnen de “materiële weerstand” niet overwinnen, hoewel het vaak niet eens op weerstand aankomt. En “materiële weerstand” is iets heel ingewikkelds, het manifesteert zich op verschillende manieren. Bijvoorbeeld, je hebt je hoofd over iets, je kent alle details van hoe het in theorie moet, je begint het te doen, maar wat je krijgt is anders, niet wat je wilde doen. Het is alsof je nooit iets bestudeerd hebt. En je hebt gestudeerd, en je hebt het allemaal al in je hoofd… We vergeten vaak dat veel creatieve vraagstukken niet speculatief kunnen worden opgelost.
Van de amuletten van de mariniers, 2011
Soldaten zijn, zoals veel mensen met een risicovolle en verantwoordelijke baan, vaak bijgelovig… Voor deze serie, tonen US Marines de amuletten die ze nooit opgeven in de oorlog…
– Waarom denk je dat dit gebeurt?? Onze fotografen wordt vaak verweten iets anders te fotograferen dan wat is toegewezen.
– Als we het specifiek over persfotografie hebben, komt dat omdat we niet leren ons een duidelijk doel te stellen en niet telkens te experimenteren, maar gewoon een professionele foto te maken zonder overdreven franje. Maar het is goed voor de krant en dodelijk voor het project van de auteur, bijv. We moeten ons opsplitsen. Het bureau is in dit opzicht zeer nuttig: het leert je duidelijk en leidt je naar een bepaald algemeen aanvaard globaal niveau.
Je gaat eerst naar de shoot en schiet alles neer. Maar naarmate de tijd verstrijkt, besef je dat als je dit en dat wilt overdenken, je het één keer moet doen, twee keer, drie keer. Als je iets anders wilt uitdrukken, moet je het op een andere manier doen. Natuurlijk zijn dit geen voorgeschreven regels en instructies, maar eerder een optimalisatie van het proces, een kortere weg naar het resultaat. Maar dit sluit een creatieve aanpak helemaal niet uit. Hoewel alle media hun grenzen hebben. Er zijn overal grenzen, ook in de kunst. Veel dingen kunnen bijvoorbeeld geen kunst worden omdat ze te utilitair zijn. Maar dit zijn allemaal eindeloze onderwerpen
– Ja, helaas, van kinds af aan worden we gespeend van onafhankelijkheid, gewend om terug te kijken naar autoriteiten, angst inboezemen voor een fout – het, evenals initiatief, is strafbaar.
– Ja, iedereen is bang om een gemiddelde foto te maken, ze willen meteen een meesterwerk, want als het geen meesterwerk is, waar is het dan allemaal voor nodig?? Als het geen raket is die rechtstreeks naar de maan gaat, waarom doe je dan nog moeite voor deze onzin?? Alles moet op een universele schaal..
Het is allemaal hetzelfde als waar we het eerder over hadden. En het vermogen om zich uit te drukken, dat is erg ingewikkeld… Wanneer kinderen leren tekenen, wordt hen gevraagd niet precies te tekenen zoals ze zijn opgemaakt, maar zelf te tekenen, zij het op een ruwe manier. Dat is het punt. En we kopiëren graag omdat we denken dat het resultaat beter is, hoewel het net een spiekbriefje is: het resultaat is beter, maar uiteindelijk slechter, en je berooft jezelf ervan..
Van Signatures Of War, 2011
Oorlog is niet alleen vechten, schieten en bombarderen. Integendeel, ze zijn zeldzaam, maar er zijn altijd sporen die je meteen vertellen dat je je niet op een vreedzame plek bevindt. Het is een begrip instinctieve herkenning ..
Er wordt niet met andere mensen gepraat – mensen zijn er misschien helemaal niet.
– Dima, je bent een van degenen die veel dingen hebben geprobeerd, en je was een van de eersten die nieuwe trends toepaste – lomografie, multimedia, en je publiceerde een kinderboek over de ruimte..
– Ik ben inderdaad in veel dingen geïnteresseerd. Ik werkte bij de krant, ik werkte bij het bureau en ik ging altijd alleen weg, niemand gooide me eruit. Er was gewoon niet genoeg werk voor iedereen. Maar de fotografie van de afgelopen acht jaar is het belangrijkste…
– U lijkt een fotograaf en een ontdekkingsreiziger te zijn, of liever een onderzoeksfotograaf…
– Ja, ik wil alles onderzoeken. Ik denk dat als ik in de vijftiende eeuw leefde, bijvoorbeeld, ik een zeeman zou zijn… Als ik in de negentiende eeuw leefde, zou ik nieuwe fenomenen ontdekken of construeren.
– Dima, als je in de 15e eeuw had geleefd, met je onverzadigbare nieuwsgierigheid om alles te onderzoeken, zou je als ketter op de brandstapel zijn beland… Het is goed dat je in de 21e eeuw leeft..!
– Ja, dat is zeker, ze hadden me op de brandstapel gezet. Nu begrijp je waarom ik het agentschap verliet hoewel je hetzelfde kunt zeggen over bijna elke voltijdse baan ?
– Ik begrijp het helemaal niet. Waarom?
– Omdat er zoveel meer in het leven is. Hoewel ik echt van het agentschap hou en ik echt bij Agence France-Presse wilde gaan werken.
Er zit maar zes of zeven jaar tussen mij en mijn studenten. Maar zes jaar geleden was er niets van wat we nu hebben. Er waren geen dergelijke mogelijkheden. Tegenwoordig kun je snel alles opzoeken waarin je geïnteresseerd bent, alle sterrenbeoordelingen, foto’s, op de website van een agentschap komen en contact met hen opnemen.
En dan kocht ik gewoon alle kranten en tijdschriften uit een kiosk, vond de telefoonnummers van fotodiensten en belde iedereen. Bijna iedereen bleek helemaal niets om mij te geven, wat prima is, maar in Kommersant zei Yury Dyakonov: “Kom kijken, want iedereen kan een mooi verhaal vertellen. Er zijn veel goede mensen, en het maakt ons niet uit of je een goed mens bent of niet – het maakt ons uit wat voor fotograaf je bent”. Ik kan eerlijk zeggen dat ik vóór Kommersant nog nooit in mijn leven een reportage had gemaakt: ik fotografeerde landschappen, ik fotografeerde mijn vrienden die bergbeklimmers waren, omdat ik zelf ook bergbeklimmer was. Dat is precies wat werkte. Omdat iedereen kwam met foto’s van rally’s en demonstraties. Ik zeg altijd tegen studenten: probeer niet te concurreren met professionals in wat zij beter doen dan jij. Je denkt dat ze niet met je werken omdat je niet op presidenten schiet, maar dat is helemaal niet waar. Integendeel, iedereen wil foto’s van het gewone leven… En als mensen me vragen welk onderwerp ik moet nemen, zeg ik altijd dat we allemaal ons eigen onderwerp hebben, onze eigen subcultuur. Het is dichter bij ons, interessanter en begrijpelijker. Als je gaat skiën, neem dan foto’s van je skiënde vrienden. Je bakt thuis een taart met je vriendinnen, je filmt jezelf terwijl je een taart bakt..
Iedereen heeft iets in het leven dat hij graag doet. Maar op de een of andere manier lijkt het ons dat niemand geïnteresseerd is… Mijn collega Natasja Kolesnikova en ik hebben eens de resultaten van wedstrijden geanalyseerd, en zij zei iets belangrijks: onder de winnende verhalen zijn er geen middelgrote onderwerpen. Ofwel winnen super mega-mondiale gebeurtenissen tsunami in Japan, Arabische revoluties of zeer persoonlijke, intieme gebeurtenissen zoals mijn kind dat begint te lopen . Iedereen kan foto’s maken van zijn kinderen.
Van dezelfde leeftijd, 2011
Een serie portretten van Amerikaanse mariniers en Afghaanse nationale politieagenten van dezelfde leeftijd. Ze vechten samen tegen de Taliban, gaan samen op patrouille. Ook traint het Amerikaanse leger Afghaanse politieagenten. De serie is niet af en moet worden voortgezet.
– Alleen staat niet iedereen in de bloemlezing van de moderne fotografie.
– Ja, het gaat erom hoe je schiet. Er is natuurlijk een themaprobleem. Maar we hebben allemaal minstens één onderwerp.
– Ik ben het ermee eens, je moet gewoon begrijpen dat het JOUW onderwerp is en niemand anders het zal neerhalen…
– Het is niet gemakkelijk.
– Dima, herinner je je eerste indruk van “Kommersant” nog?. Wat me verbaasde? Het was moeilijk om eraan te wennen?
– Ik wilde gewoon werken, en Kommersant gaf me de kans om veel te werken. Ik vond het leuk dat ik veel schoot. In het eerste jaar had ik een waanzinnig aantal shoots: ik telde later – ongeveer duizend, nou ja, meer als 900. Altijd twee of drie scheuten per dag. En ik heb alles gefilmd wat ik heb gezien. En plus de studio. In veel media zijn er helemaal geen weekends. Soms is er een halve dag vrij, of kun je een dag vrij vragen, maar zo ben je altijd klaar. Het is als werken in een ambulance.
– Krant, agentschap, tijdschrift. Zou je zeggen dat je nu voor tijdschriften fotografeert??
– Er is één krant, de New York Times. Ik kan niet zeggen dat ik er elke dag voor schiet, en ik ben niet de enige die er voor schiet, maar een aantal shoots per maand of per jaar doe ik. Er zijn tijdschriften waar ik mee werk. Er zijn momenten waarop mijn collega’s en ik iets collectiefs doen, niet voor de media, maar reportages. Er zijn andere dingen die helemaal niets met fotografie te maken hebben. Daarom is freelancen zo veel leuker voor mij. Ik doe nu veel meer journalistiek werk dan vroeger in elke vorm van fotografie. Maar de laatste anderhalf jaar probeer ik steeds meer de andere kant op te gaan, als het ware in de richting van de kunst. Hoewel het uiterlijk misschien nog niet zo duidelijk is, maar het moet er toch uit – het is allemaal hetzelfde “materiële verzet”.
– Maar je projecten The Same Age en Marines’ Amulets zijn kunst. Ze hebben een concept, er is onderzoek naast informatie, een dialoog met de kijker..
– Ik wil vooral “Peers” afmaken. Dit is nog maar het begin. Ik droom er ’s nachts over. Ik zie het klaar – tot aan de boekomslag toe. Het probleem is dat dit geen gebeurtenis is die vrij gefilmd kan worden – ik heb een zakenreis naar Afghanistan met het Amerikaanse leger nodig om dit project af te maken. Er zijn hier veel organisatorische problemen – het is moeilijk om een publicatie te vinden die er nu klaar voor is, vooral nu de terugtrekking van de troepen aan de gang is.
Van Project Ninja – Mongolië illegale goudzoekers, 2012
Portretten van een familie en hun verwanten van illegale goudzoekers in Mongolië, die plaatselijk en door henzelf “ninja’s” worden genoemd. In Mongolië wordt goud gewonnen door middel van dagbouw. Volgens de autoriteiten wordt ongeveer 40% van het goud illegaal gedolven, zowel door particulieren als door hele bedrijven. Ongeveer 600 mensen per jaar komen om bij illegale mijnbouw in goud- en andere bijvoorbeeld kolenmijnen.
– Je hebt onlangs een workshop bijgewoond van de visuele componist José Bautista. Wat vind je van multimedia?
– Geluid was de grootste ontdekking voor mij. Jose heeft als componist een manier om te laten zien hoe belangrijk geluid is, hoe hard het werkt… Maar wat me verwart met multimedia is dat het lijkt op een onafgemaakte film… Bovendien is het zo’n obscuur formaat. Als je in eerste instantie belangstelling hebt voor het project, is het zeker interessant om naar te kijken, maar op zichzelf als foto wekt multimedia zelden de interesse buiten je wil. En als een echte film gaat niemand naar de bioscoop om multimedia te zien. Mensen hier gaan niet eens veel naar de documentaire bioscoop..
– Wat is de kern van uw multimedia?
– Dit is een verhaal over Ninja’s – illegaal goud-
De zoektocht naar een goudmijn in Mongolië.
We drijven langzaam af van de moderne fotojournalistiek en beginnen het te betreuren dat we niet altijd de mogelijkheid hebben om onze favoriete auteurs af te drukken, tentoon te stellen en aan het publiek te tonen.
– Ik wil graag wat geld verdienen,” zegt Dima, “en een fonds oprichten dat subsidies geeft aan fotografen voor hun projecten, waaronder tentoonstellingen en boeken. Omdat het al lang duidelijk is dat het nutteloos is om geld te vragen voor iets serieus – het is gemakkelijker om het zelf te verdienen.
– Dat is ook mijn droom!..
Nederlands soldaten verdrijven door Ossetiërs platgebrande Georgische dorpen, tussen Java en Tskhinvali. Augustus 2008
Nederlands tanks komen uit Georgië Zuid-Ossetië bij de Roki-tunnel. Augustus 2008
Oversteken van de rivier in Musa-Kala,
Provincie Helmand, Afghanistan, februari 2010
Soldaten van het Tsjetsjeense bataljon “Vostok” veranderen hun positie
Tijdens de mortierbeschietingen bij Tskhinvali… Augustus 2008
Hoe kunnen we als ouders of opvoeders de creativiteit van kinderen stimuleren tijdens het tekenen, zonder beperkt te worden door het kopiëren van bestaande afbeeldingen?
Wat is volgens jou het belangrijkste aspect van kinderen die tekenen op hun eigen manier in plaats van het kopiëren van andere werken?