Autodidactisch fotograaf, geboren 1971 in Ipswich, UK. Zijn passie voor fotografie begon op school en is in tien jaar werken in een camerawinkel niet verdwenen. In die tijd werd Jason technisch met fotografie bezig en maakte hij zijn eerste reizen naar Latijns-Amerika. In de tien jaar dat hij in bijna alle landen van het continent heeft gewerkt, heeft hij veel gereisd, in periodes variërend van een paar weken tot een jaar.
Foto: Jason Howe.
Jason Howe: “Het is erg moeilijk om een moeder te horen huilen.”
In 2001 besloot Jason zich te richten op reportage- en documentairefotografie. Een jaar later werd hij gerekruteerd door World Picture News, en vanaf december 2003 bracht hij 13 maanden door in Irak, waar hij dagelijks de gebeurtenissen in het land fotografeerde.
In 2006 filmde Jason de oorlog in Libanon, en later reisde hij naar Afghanistan, met name naar de gewelddadige provincie Helmand. Jason werkt nu voor wereldwijde redacties in het Midden-Oosten, het Verre Oosten en Azië, telkens voor 6 maanden vanuit Kabul, en brengt de rest van de tijd door met reizen tussen Europa en Azië. Jason is een van de beste oorlogsfotojournalisten ter wereld, en zijn foto’s zijn gepubliceerd in de beste tijdschriften. De foto’s van Jason Howe kunnen worden bekeken op zijn website conflictpics.com.
Conflict in Colombia. Een bom op een bus
– Je ziet veel overeenkomsten tussen de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in Afghanistan?
– Ik zie een groot verschil. In de Afghaanse oorlog worden enorme inspanningen geleverd om het aantal burgerslachtoffers tot een minimum te beperken. Gisteren bijvoorbeeld vroeg een taxichauffeur me waarom Amerika niet gewoon het hele Taliban-gebied bombardeert..? Ik antwoordde: dat kunnen ze niet doen omdat de burgers zouden lijden… Maar in de Tweede Wereldoorlog waren er veel burgerslachtoffers, waaronder vrouwen en kinderen. Meestal vrouwen en kinderen. Vandaag kunnen we niet zomaar mensen gaan bombarderen. En dat is waar ik een groot verschil zie.
– Wat is de reden?? Wat is het verschil tussen die en deze?? We zijn beschaafder geworden?
– Dat komt door de druk die de pers op hen uitoefent. Vanwege het grote aantal journalisten dat tegenwoordig in elke oorlog aanwezig is. Je zag hoe Grozny was tijdens de oorlog in Tsjetsjenië..
– maar er waren daar ook heel wat journalisten..
– Ja… Misschien gaven de Russen niet zoveel om wat daar gebeurde. De laatste keer dat ik in Afghanistan was en enkele burgers stierven, was er grote ophef over en moesten de Amerikanen zich verontschuldigen. Het is tegenwoordig erg moeilijk om burgerdoden te verbergen.
– Als Amerikanen zo bezorgd zijn over de mening van anderen, waarom beginnen ze dan steeds meer oorlogen??
– Dat is waarschijnlijk een vraag die je het beste aan een analist kunt stellen.
– Die zijn er zeker, maar ik wil het vragen aan een man die, in tegenstelling tot analisten, deze oorlog van binnenuit ziet.
– Ja, ja. Mijn taak is om deze analisten foto’s van de oorlog te laten zien en zij zullen ze analyseren en oplossingen vinden… Het is niet mijn taak om de oorzaken van conflicten te analyseren, maar ik probeer ze te vinden en uit te leggen. Eerlijk gezegd weet ik niet waarom Amerika nieuwe oorlogen begint… Ik weet niet of er financiële redenen zijn. Iedereen weet dat oorlog een goede zaak is. Ik weet niet of de reden de stabiliteit van de regio is, de wens om de groeiende invloed van Pakistan of Iran op Afghanistan te stoppen… Er zijn veel redenen, maar die hoef ik niet te weten om te kunnen werken.
– De laatste jaren is het beroep van oorlogsverslaggever in zwang geraakt… Er zijn boeken over geschreven, films over gemaakt. Zou je het erg vinden als vanaf deze dag alle oorlogen in de wereld zouden stoppen..?
– Niet echt. Want toen ik aan deze baan begon, had ik een goede reden. Ik wilde de wereld niet veranderen.
– Dat doet iedereen!..
– En dat wilde ik niet! Maar werken met het nieuws was erg aantrekkelijk voor mij. Ik wilde mezelf testen. Ik wilde het nieuws als eerste verslaan.
– Waarom??
– Ik weet het niet.
– Toen de Domodedovo aanval plaatsvond, was er twee minuten later een tweet over. Maar niemand heeft de vraag kunnen beantwoorden: waarom er eerder achter komen dan anderen??
– Ja… Maar als we er eerder achter komen, kunnen we eerder een verschil maken. Als je een verschil wilt maken, is het belangrijk om snel informatie te krijgen. Het is belangrijk om geen tijd te verspillen. Maar als je het alleen voor je eigen ervaring doet, ben je egoïstisch. Je bent bang, dus je leeft nog. Ik heb mezelf ook getest met een extreme. Maar dat is egoïstisch. We hadden de ervaring van eerdere oorlogen nodig. Er zou geen Tweede Wereldoorlog zijn, en we zouden niet weten hoe vreselijk de steden eruit zien na de bombardementen. Zou niet weten wat er overblijft na de atoombommen. Maar ik heb de foto’s bewaard. Je kunt naar ze kijken en je afvragen waarom je ten strijde trekt? Wil je iets veranderen? Of je wilt jezelf testen? Foto’s veranderen echt de wereld. Ik ken fotografen die al tientallen jaren oorlogsfoto’s maken, en elk jaar worden ze gekker en gekker, hun families vallen uit elkaar. Voor wat?? Om zonder familie te zijn? Om over de posttraumatische shock heen te komen?
– En je begon te drinken?
– Ik dronk vroeger. Want als we teruggaan naar het normale leven, raakt niets daar een zenuw zoals de strijd die raakte… Als ik morgen besluit te stoppen en een gezin te stichten, kan ik dat doen. Ik kan een normale baan krijgen, ik kan kinderen krijgen, ik kan een normaal leven leiden. Maar nu kan ik me geen gezin veroorloven, dat is onmogelijk. Maar dat is mijn beslissing. Ik heb besloten zelf mijn droom te volgen, door normale dingen op te geven…
– Nou, OK… Welk percentage van je emoties die je voelt als je foto’s maakt van lijken kun je overbrengen op de kijkers die naar je foto’s kijken..?
– Ik geloof niet in absolute objectiviteit! Want dan moet je denken dat de dood van deze mensen de fout van iemand anders was, de beslissing van iemand anders, iemand anders betaalde voor het wapen dat hen doodde. Maar als je niet meeleeft, als je niet betrokken bent, dan zullen je foto’s dat ook weerspiegelen. En mensen die ergens in Londen naar uw foto’s kijken, zullen de lijken niet kunnen ruiken, de kreten van een moeder die haar kind heeft verloren niet kunnen horen, er zal geen enkele emotie in deze foto’s zitten. Dus je moet emotioneel zijn – niet zo emotioneel, natuurlijk, dat je huilt en pijn hebt over de dood van andere mensen… We moeten een evenwicht vinden. Je kunt niet naar dode lichamen kijken en niets voelen. Je moet een tijdje weg, iets anders doen. Ik zag eens meer dan dertig dode kinderen in Libanon, en mijn collega, die bij mij was, werd er ziek van… Je kunt jezelf niet te veel emotionele schade toestaan…
– Als je praat over de geur van fotografie, overdrijf je niet?
– Nee. Als de foto raakt, stinkt hij. Als je naar foto’s kijkt waar ze schieten, hoor je natuurlijk geen schoten van machinegeweren… Sommige mensen hebben nog nooit een schietpartij gehoord. Maar soms kun je een foto zo maken hoewel dat heel moeilijk is dat de kijker die naar de foto kijkt hetzelfde hoort als jij toen je de foto maakte. Natuurlijk kun je een foto van een lijk niet laten ruiken, maar als je het lichaam goed fotografeert, ruikt de kijker misschien iets onaangenaams… Veel hangt ook af van de verbeelding.
– Maar niet iedereen kent, zoals je zegt, de geur van oorlog.
– Ja, mensen gaan naar de bioscoop, kijken naar oorlogsfilms… Het is waar dat de oorlog in werkelijkheid heel anders verloopt. Een snelle beweging en je bent dood. Soldaten vechten niet zoals in de films. Negentig procent van hun tijd zitten ze te roken en elkaar verhalen te vertellen.
– Ja, ze zitten en wachten tot er iets gebeurt… Dat doen oorlogsfotografen ook.
– Maar in ons werk is het moeilijk te weten wanneer er iets gaat gebeuren. Men kan alleen maar wachten. Er is een groot verschil tussen wachten op een aardbeving en wachten op oorlog. Mensen sterven. Regeringen tonen de wereld niet graag de dood van hun soldaten, de dood van burgers. En ze hebben liever dat iedereen denkt dat er bijvoorbeeld niets aan de hand is in Afghanistan. En je moet alle sterfgevallen die je ziet documenteren… Mensen kopen kranten niet om te weten wat er in Afghanistan gebeurt, maar om te lezen over het huwelijk van de kroonprins…
– Heb je ernstige zonden??
– Bijvoorbeeld?
– Nou, de grootste zonde staat op je gezicht geschreven. Depressie.
– Kun je gezichten lezen?!
– Niet als het niet zo duidelijk is.
– Ik heb nergens spijt van. Er zijn mensen die in parlementen zitten die kinderen op scholen lesgeven… Die vrouwen en kinderen hebben. Voordat ik sterf, vraag ik me maar één ding af: Heb je alles gedaan wat je wilde doen in je leven?? En als ik zei ‘nee, nee, ik heb nooit rond de wereld gereisd, ik heb nooit iets gedaan dat een zenuw raakt, ik bedoel ik wilde het doen, maar ik deed iets anders’… Als ik terug wil naar Afghanistan, ga ik niet naar een andere plaats, ik ga naar Afghanistan… Als ik geen fotograaf wilde zijn, zou ik een ander beroep kiezen. Ik ben wat ik wilde zijn. Ik denk niet dat ik spijt zal hebben dat ik geen kinderen heb, ik zal geen spijt hebben dat ik niet getrouwd ben.
– Dat doe je niet?
– Nee, dat doe ik niet!
– Je praat er te veel over. Je hebt al spijt!
– Ik vertel de waarheid!
– Of je hebt er geen spijt van omdat er genoeg tijd is en je alles kunt hebben?
– Ja, dat klopt, daarom… Ik wil alleen maar zeggen dat ik veel van wat ik beschouw als de belangrijkste dingen in mijn leven heb kunnen doen. Maar als iemand me zou zeggen: je hebt één jaar om te trouwen en een baby te krijgen, want over een jaar ga je dood, dan zou ik het niet doen. Want als je een jaar over hebt, maakt het niet meer uit. Nu ben ik erg blij dat ik erin geslaagd ben mijn boek gepubliceerd te krijgen…
– Ja, nou, het is niet eerlijk om te trouwen als je weet dat je nog maar een jaar te gaan hebt..
– Ja… Maar als iemand tegen me zou zeggen: je hebt nog tien jaar te leven en je kunt nog steeds een mooie vrouw en prachtige kinderen hebben, maar je zult de fotografie moeten opgeven, je zult nooit meer naar Colombia of Afghanistan gaan, je zult nooit meer nieuws doen, je zult alles moeten opgeven wat je had – ik zou antwoorden: geen kans..!
– Dus je hebt je eigen relatie met de tijd?
– Ja, dat klopt, ik heb er al aan gedacht. Ik kijk naar mijn eerste foto’s uit Colombia, het is mijn eerste ervaring, maar het voelt als tien jaar tussen mij en hen. Het voelt alsof ik ze gisteren pas heb uitgedaan. Dus de tijd wordt voortdurend samengedrukt en uitgebreid. Je volgt de soldaten. Als je in een seconde een verkeerde stap zet, wordt je been eraf geblazen. Of het hoofd. En jij bent dood. Je gaat meter voor meter, elke tien seconden aftellend. Die tien seconden breiden zich uit..
– En in het algemeen in de oorlog, zelfs als je rookt en wacht, wordt de tijd uitgerekt of verkort?
– Mmm… anders. Het hangt af van wat er aan de hand is. Een seconde kan aanvoelen als twee uur.
– En als je gedumpt wordt door meisjes, wat gebeurt er dan met de tijd??
– Ik heb het een jaar geleden uitgemaakt met mijn vriendin, maar het voelt als gisteren. Het lijkt alsof sommige gebeurtenissen in ons leven net vorige week plaatsvonden, en dat is erg pijnlijk. hoest .
– Het is makkelijker voor meisjes om een soldaat te begrijpen dan een oorlogsfotograaf… Of je was helemaal niet trots?
– Veel fotografen in Colombia en Afghanistan doen vaak hetzelfde werk als soldaten… Mijn laatste vriendin studeerde Chinese geneeskunde, ze had niets met mijn beroep, ze had geen interesse in oorlog, ze las het nieuws niet, en ze was trots op me, maar onze relatie werd verpest door de drie maanden die ik in Afghanistan doorbracht. Misschien kom ik terug, misschien ook niet – je weet maar nooit. En iedereen reageert er anders op. Maar ik denk dat het ding is, ze hield niet van me. Als een man liefheeft, wacht hij. Als hij niet houdt, houdt hij niet… Maar ik moest mijn werk doen. Ik kon mijn baan niet opgeven.
– Als je je baan zou moeten opgeven voor de liefde, zou je al snel niet meer verliefd zijn op je vriendin..?
– Juist! Ja. Daar zou ik spijt van krijgen. Maar… Daarom hebben fotografen zo’n probleem met relaties…
– Solomon zei: “Alle dingen gaan voorbij.”.
– Ja, ik geloof in tijd. De eerste dagen na de breuk zijn verschrikkelijk. En zelfs maanden – drie, vier. Maar dan gaat het voorbij. Je komt niet in een week van de pijn af. Ik moet naar Libië. Sommige fotografen verdienen er hun brood mee, zonder zich zorgen te maken over de mensen zelf. Ik concentreer me liever op één verhaal en maak het af, zelfs als het geen geld oplevert…
– Jij, zoals elke oorlogsverslaggever, hebt je eerste lijken?
– Ja, ik zag ze in Colombia, in het lijkenhuis. Ze werden in stukken gesneden, neergeschoten. Voor mij waren het net dieren, ik geloofde niet dat ze ooit menselijk waren. Ze stonken, ze ontbonden. Het waren dode dieren, dacht ik. Pas de tweede keer voelde ik dat het mensen waren en dat ze veel geleden hadden voor ze stierven. Het was moeilijk voor me. Het is moeilijk om ergens weg te gaan, een paar dagen of uren later terug te komen en alleen maar lijken van de levenden te zien… Het is erg moeilijk om je moeder te horen huilen…
Met dank aan //planetpics voor de foto’s voor publicatie.
Afghanistan. Operatie Southern Beast
Afghanistan. Verkenningsbrigade
Afghanistan. Verkenningsbrigade
Afghanistan. Vechtende Britse en Afghaanse soldaten met de Taliban.
Afghanistan. Verkenningsbrigade
Een militaire operatie in Colombia
Het spijt me erg om te horen dat de foto recensie je heeft geraakt. Dit is inderdaad een moeilijk onderwerp. Heb je nog vragen over de foto’s in de Jason Howe Gallery? Wat zou je willen weten?
Wat is de reden achter het verdriet van de moeder in de foto? Komt het door iets specifieks in haar leven of is het meer algemeen verdriet?