Plastic flessen, verpakkingen en tafelgerei zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Maar niet alle huisvrouwen weten hoe schadelijk plastic is voor het menselijk lichaam.
De meest voorkomende kunststoffen zijn polyvinylchloride PVC , polypropyleen, polyethyleen, polystyreen en polycarbonaat. Er worden zowel technische kunststoffen als kunststoffen voor levensmiddelen van gemaakt.
Plastic platen verslechteren door additieven
De polymeren zelf zijn inert, niet giftig en “migreren” niet in het voedsel. Maar tussenproducten, technische hulpstoffen, oplosmiddelen en afbraakproducten kunnen in levensmiddelen doordringen en toxische effecten hebben op de mens.
Dit kan gebeuren tijdens opslag of wanneer voedsel wordt verhit. Bovendien zijn kunststoffen onderhevig aan verandering veroudering , waardoor schadelijke stoffen vrijkomen. Bovendien worden verschillende kunststoffen onder verschillende omstandigheden giftig – sommige kunnen niet worden verhit, andere kunnen niet worden gewassen.
Polyvinylchloride is een chloorhoudend polymeer. Het is goedkoop, dus het is alomtegenwoordig over de hele wereld. PVC wordt gebruikt voor het maken van drankflessen, cosmeticatassen, containers voor huishoudelijke chemicaliën en wegwerptafelgerei.
Naarmate PVC ouder wordt, begint het de schadelijke stof vinylchloride uit te stoten, die kankerverwekkend is. Natuurlijk reist het van de fles naar de frisdrank, van het bord naar het voedsel en vandaar rechtstreeks in het menselijk lichaam.
Het kan tot een week na het vullen van een PVC-fles duren voordat deze gevaarlijke stoffen vrijkomen. Een paar milligram vinylchloride hoopt zich op in mineraalwater na een maand. Vanuit het oogpunt van een oncoloog is dat veel.
Plastic flessen worden vaak hergebruikt, gevuld met thee of hapjes en zelfs alcoholische dranken. Op markten worden plastic flessen gebruikt om melk en olie te verkopen; in zomerhuizen worden vaak grote flessen van vijf liter gebruikt om water en andere dranken in op te slaan.
Maar de deskundigen zijn het erover eens: u kunt geen waterflessen vullen met iets anders dan water… En niet allemaal. Alleen PET-flessen kunnen worden gerecycled. PVC-flessen t. e. PVC-flessen stoten giftig chloorvinylchloride uit. Deze flessen moeten een speciaal symbool op de bodem hebben: een T in een driehoek.
Een schadelijke container is ook herkenbaar aan de ophoping in de bodem. Het komt in de vorm van een lijn of een tweepuntige speer. Maar de zekerste manier is om met je vingernagel op de fles te drukken. Als de container gevaarlijk is, laat het een witachtig litteken achter. De “juiste” fles blijft glad.
Veel deskundigen zijn er echter van overtuigd dat alle plastic flessen neutraal blijven bij afwezigheid van zuurstof, d.w.z. zolang het water zijn oorspronkelijke chemische samenstelling behoudt. Zodra de fles wordt geopend, verandert het water snel van eigenschappen, waarna het plastic onvermijdelijk ook van eigenschappen verandert.
De eerste keer is het kookgerei, de tweede keer is het vergif
Met de komst van plastic wegwerpkeukengerei zijn we allemaal fervente gebruikers geworden van. Hoe handig is het om op picknicks geen zware tassen te dragen en een pak of twee wegwerpbekers, lepels, vorken en borden van verschillende grootte mee te nemen?.
Kunststoffen zelf hebben zelden een schadelijk effect op mensen. Maar om ze duurzamer te maken worden aan kunststoffen speciale stabilisatoren toegevoegd. Dat is waar de belangrijkste gezondheidsrisico’s voor gebruikers liggen.
Het blijkt dat polystyreen, waarvan het meeste wegwerpservies wordt gemaakt, bij verhitting giftig wordt door het vrijkomen van de giftige verbinding “styreen”. Zodra een warme drank of heet voedsel in een kopje is geschonken, kan het dus niet langer als veilig worden beschouwd. En borden van polystyreen PS worden in zomercafés vaak gebruikt voor barbecues of zelfs warme soep.
Plastic wegwerpbekers van polypropyleen markering PP zijn “onverschillig” voor hete vloeistoffen en geven bij verhitting geen giftige stoffen af. Maar ze hebben nog een andere eigenschap: in contact met alcohol of koolzuurhoudende dranken om het even welke complexe chemische verbinding kunnen deze bekers formaldehyde of fenol afgeven. Dat wil zeggen, je kunt wel water uit zo’n beker drinken, maar geen wodka.
Om veilig te zijn, moet plastic vaatwerk strikt volgens de bestemming worden gebruikt. Verschillende soorten levensmiddelenplastic hebben verschillende eigenschappen. Een merk van deze grondstof is bestemd voor de productie van waterflessen, een ander voor flessen met koolzuurhoudende dranken.
Yoghurtbekers zijn gemaakt van gegoten plastic van een kwaliteit die ze licht en goedkoop maakt en neutraal ten opzichte van melkvet en puddingbekers moeten bestand zijn tegen suiker.
Daarom dringen de deskundigen erop aan: gebruik in geen geval plastic verpakkingen als verpakking voor het bewaren van voedsel, en wegwerpservies – herhaaldelijk.
Hoe plastic reageert op contact met ingrediënten waarvoor het niet is ontworpen, en welke verbindingen zich kunnen vormen, is niet onderzocht. Vetten en zuren zijn bijzonder verraderlijk en kunnen vrije toxische verbindingen aan plastic onttrekken.
Er is nog een andere belangrijke overweging. De plastic container moet worden gewassen voordat hij opnieuw kan worden gebruikt. De wegwerpverpakkingen daarentegen zijn niet ontworpen om te worden gewassen, zodat de resultaten onvoorspelbaar zijn. De kunststofuitstoot van alle soorten verbindingen wordt vele malen groter door warmte. Daarom mogen in de magnetron alleen geschikte bakjes worden gebruikt.
Als u af en toe kant-en-klare levensmiddelen koopt die in een paar minuten in de magnetron of oven kunnen worden opgewarmd, wees dan niet lui – doe de levensmiddelen in keramische of geëmailleerde schalen en warm ze vervolgens op. De smaak verandert niet, maar gezondheidsrisico’s worden vermeden: producenten halen vaak allerlei trucs uit om een product goedkoper te maken.
Diepvriesmaaltijden op schaal zijn een uitzondering: zij kunnen in de magnetron of oven worden verwarmd omdat zij gemaakt zijn van gekristalliseerd polyethyleentereftalaat. De eigenschappen blijven onaangetast tussen -40°C en +250°C.
Het is waar dat sommige merken na diepe koeling de nodige hittebestendigheid kunnen verliezen. Trouwens, als het vaatwasserbestendig is, betekent het dat het ook vaatwasserbestendig is.
Code voor kunststoffen
Er is een internationaal gestandaardiseerd etiketteringssysteem ontwikkeld om het sorteren van kunststoffen te vereenvoudigen: pijlvormige driehoeken met een nummer erin. Het nummer geeft het type kunststof aan. In plaats van een getal of onder een driehoek staat de lettercode van het plastic:
PET: flessen voor koolzuurhoudende dranken, water, sap, zuivelproducten, bakolie, cosmetica, enz. p.
HDP: HDPE: zakken, vuilniszakken.
PVC: polyvinylchloride: bouw- en afwerkingsmaterialen, meubels, schoenen, medische producten, waterflessen, verpakkingsfolie voor levensmiddelen
LDPE: polyethyleen met lage dichtheid: wasmiddelflessen, speelgoed, buizen
PP: Polypropyleen: medische hulpmiddelen, warme levensmiddelen, verpakkingsfolie voor levensmiddelen
PS: polystyreen: wegwerpschalen, melk- en yoghurtbekers, elektrische isolatiefolie.
Een glas en vork ja plus een sneeuwbal
Krachtens de wet op de consumentenbescherming is elke fabrikant verplicht zijn producten te etiketteren. Kunststoffen van levensmiddelenkwaliteit worden geëtiketteerd met het algemeen gebruikte “glas en vork”-symbool. Producten kunnen een aanduiding dragen die aangeeft dat zij geschikt zijn voor koud, droog, warm, magnetron of diepvries, waarbij soms wordt aangegeven binnen welk temperatuurbereik het artikel kan worden gebruikt.
“Sneeuwvlokken” geven aan dat de bak geschikt is om voedsel in te vriezen, “oven met golven” dat de gerechten in de magnetron kunnen worden verwarmd, en “doucheplaten” geven aan dat de bakken in de vaatwasser kunnen worden afgewassen.
Alle kunststoffen die worden gebruikt voor producten die met levensmiddelen in aanraking komen, moeten worden onderzocht op hun conformiteit met de hygiënenormen. Er wordt echter gecontroleerd of het aangegeven gebruik in acht wordt genomen: dat wil zeggen, als de fabrikant aangeeft dat het kunststofproduct bestemd is voor de opslag van drinkwater, wordt het ook gecontroleerd als een houder voor drinkwater.
Hoe inpakken om te besparen
Alle verpakkingsmaterialen, zelfs de modernste, hebben bepaalde beperkingen op het gebruik ervan in huis. Levensmiddelen met een filmlaag mogen bijvoorbeeld niet in een magnetron worden verwarmd behalve wanneer dat specifiek op de verpakking is aangegeven .
Warmte, zoals bij wegwerpbekers, kan leiden tot het vrijkomen van potentieel gevaarlijke chemicaliën uit het polyethyleen. Om dezelfde reden mogen zeer warme levensmiddelen niet worden verpakt; bovendien kan de folie vochtconcentraties bereiken die tot smaakverlies kunnen leiden.
Doe waspapier, een soort dun inpakpapier met een dun laagje was, niet in de magnetron of oven. Over het algemeen gebruikt om het oppervlak van dikke room, pudding, kwark te bedekken om de vorming van een droge korst te voorkomen.
Aluminiumfolie is een praktisch en veilig verpakkingsmateriaal dat het deeg beschermt tegen vochtverlies. Ongeacht of u het plastic aan de gladde of matte kant van het voedsel houdt.
Voedsel dat in folie is verpakt, mag niet in de magnetron worden verhit – niet vanwege het potentiële gevaar van verhitte folie, maar vanwege het verbod om metalen of metalen voorwerpen in de magnetron te plaatsen.
De laatste tijd bewaren we steeds vaker voedsel in plastic bakjes: ze zijn handig om thuis gekookte maaltijden mee te nemen naar het werk of op bezoek te gaan. De enige beperking is hierboven vermeld: Vermijd het opwarmen van plastic. U moet het voedsel in de gebruikelijke recipiënten doen voordat u het op de kookplaat opwarmt, en omgekeerd – doe het nog warme gerecht niet in de recipiënt.
Glazen verpakkingen zijn, in tegenstelling tot plastic, absoluut veilig in gebruik – zolang u ze niet breekt. Glas is praktischer en duurzamer dan plastic en is gemakkelijker schoon te maken. Voordat u voedsel in glazen verpakkingen voor langere tijd in de vriezer bewaart of in de oven zet, moet u controleren of de aangegeven glassoort bestand is tegen hogere of lagere temperaturen.
Keramische bakjes houden voedsel lang in leven en neutraliseren sterk ruikende producten bv. zout en peper . Het kan niet worden gebruikt in de oven of op het fornuis worden gekookt, tenzij op het etiket staat “hittebestendig” of “geschikt voor magnetrongebruik”.
Een paar woorden over blikjes, want dat is ook een speciaal soort verpakking voor levensmiddelen. Om te voorkomen dat metaal in contact komt met voedsel, worden blikjes gewoonlijk aan de binnenkant bekleed met bifenolhoudende plastic folie.
Naarmate het product wordt opgeslagen, veroudert ook het polymeermateriaal waarvan de verpakking is gemaakt, waardoor giftig bifenol vrijkomt, dat in de inhoud van de pot kan terechtkomen. Daarom is het belangrijk de houdbaarheid van voedsel in de gaten te houden – niet alleen van het product zelf, maar ook van de verpakking.
Beter nog, beperk de consumptie van voedsel uit blik tot een minimum, en doe het voedsel onmiddellijk over in glazen of keramische schalen wanneer u het blik opent. Omdat onder invloed van zuurstof de corrosie van het oppervlak van het blik toeneemt en het gehalte aan giftige stoffen begint toe te nemen.
Amerikaanse wetenschappers beweren dat tot 80% van de “plastic” stoffen die in het menselijk lichaam worden aangetroffen afkomstig zijn van bouw- en afwerkingsmaterialen, met name populaire plastic ramen en meubels, maar vooral van eetgerei: voedselplastic zet allerlei verbindingen om in voedsel.
Tabel 1: Aanbevolen bewaartijden voor bepaalde producten in koelcellen
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tabel 2: Aanbevolen bewaartijden voor levensmiddelen buiten de koelkast
|
Waarom gebruiken we nog steeds wegwerpbekers in plaats van herbruikbare bekers? Zou het niet veel milieuvriendelijker zijn om te investeren in duurzame alternatieven? Wat zijn de obstakels om over te stappen naar een meer duurzaam bekersysteem? Ik ben benieuwd naar jullie mening over dit onderwerp.
Er zijn verschillende redenen waarom we nog steeds wegwerpbekers gebruiken in plaats van herbruikbare bekers. Ten eerste is gemak een belangrijke factor. Wegwerpbekers zijn snel en eenvoudig te gebruiken en betekenen geen extra werk voor de gebruiker. Daarnaast is de initiële investering voor het implementeren van een duurzaam bekersysteem hoog. Het vereist infrastructuur en organisatie om herbruikbare bekers te verzamelen, af te wassen en opnieuw te gebruiken. Ook kan hygiëne een obstakel vormen, aangezien het reinigen van herbruikbare bekers grondig moet gebeuren om verspreiding van ziektes te voorkomen. Tot slot speelt ook de mentaliteit van consumenten een rol. Bewustwording en acceptatie van duurzame alternatieven zijn belangrijk om de overstap naar herbruikbare bekers te maken. Het vergt dus een combinatie van inspanningen van zowel bedrijven, overheden als consumenten om een meer duurzaam bekersysteem te realiseren.