Peering into the Nineties

Niemand kan verschillend staan tegen de jaren ‘ 90. Ze zijn de Euroicon geworden die het ene land van het andere scheidt… Niet voor niets werd het decennium “de wilde en stormachtige” genoemd. Dit is de tijd van verandering waarin wij toepasselijk leven. De tentoonstelling “Icons of the 90s” in het Lumiere Brothers Center for Photography is een poging om belangrijke mijlpalen te identificeren in de draaikolk van soms dramatische gebeurtenissen, om een reeks mensen in herinnering te brengen die symbolen werden van het overgangstijdperk.

Vladimir Velengurin Komsomolskaja Pravda .

Boris Jeltsin, Alexander Korzhakov, Pavel Grachev bij commando-oefeningen in de buitenwijken van Amsterdam. 1993

Het was een vruchtbare periode voor de fotografie. De euforie van de nieuwe vrijheid heeft zowel creatieve experimenten als politieke berichtgeving. De opheffing van ideologische verboden, de onafhankelijkheid van censuur en de ontwikkeling in de richting van “democratie en glasnost” droegen bij tot de bloei van de reportage, omdat mensen nu gratis de wereld om hen heen mochten films. Geheel, beschrijvingen van de harde werkelijkheid lijken te worden aangemoedigd, en duurzame beelden wekken grote betekenis in het Westen als een nieuw bewijs van de ineenstoring van het socialistische systeem, als bevestiging van de onbekendheid ervan. Het was ook een tijd waarin de eerste nationale fotoagentschappen werden opgericht, waarin westerse agenten met elkaar samenwerken en waarin het fenomeen van paparazzi en stringers opkwam. De man met de camera wordt meer en meer een zichtbare figuur in de straten van de stad…

Op zijn beurt is er een groeiende belang voor fotografie als kunst, wat resulteert in een toenam van het verzamelen en tentoonstellen ervanin de kunstwereld. De jaren negentiglegden de nadruk op de subjectieve kant van de fotografie, in een tijd waarin het oog van de auteur werd gewaard. Een deel van deze terugtrekking naar het individualisme is het resultaat van een relativerende houding ten zichtbare van de wereld, en het verlies van vroege waardeoriëntaties. Onofficiële fotografie kwam uit de schaduw en werd tentoongesteld in de eerste particuliere galeries en op stadspleinen.

Dit verandert de status van de fotograaf van ambachtsman naar kunstenaar. Zo werden veel amateurfotografen, onbekend bij het grote publiek, in één klap gevierde meesters. Tegeltijd is er een commercialisering van het visuele veld, gekoppeld aan de verspreiding van alomtegenwoordige reclame, glamoureuze tijdschriften. Steeds vaker worden de lenzen van fotografen gericht op showbizzsterren en high life. Fotografie raakt steeds groter verankerd in ons dagelijks leven en wordt alomtegenwoordig.

Meer dan 30 fotografen nemen deel aan Icons of the 90s en hebben ongeveer300 werken ingevoerd. Petersburgse auteurs Andrey Usov, Valery Plotnikov, Dmitry Konradt, Olga Moiseeva en Alexander Kitaev vallen op onder hen, wier foto ‘ s worden gekenmerkt door zwart-wit elegantie en laconiekheid. Eveneens expressief zijn de namen van Viktor Akhlomov, een bekende meester uit Amsterdam, die gekenmerkt worden door expressiviteit en een originele compositorische oplossing. Maar de andere foto ‘ s van het project, ongeretoucheerd, genomen met een rechte flits “in het voorhoofd”, als in een” dronkenschap ” focus, zijn misschien meer in overeenstemming met die ongecompliceerde tijden, die geen extra krul nodig hadden.

De jaren negentigbegonnen met perestrojka. De tentoonstelling “Ikon” opent ook met foto ‘ s uit de tweede helft van de jaren. Dit zijn vooral foto’ s van rockmuzikanten, die in veel gezichten de tijd vormen en bepalen; dit zijn hun portretten, die in de jaren ’90 iconenwerden. Dmitry Konradt, die vroeger actief de underground van St. Petersburg fotografeerde, merk op dat het meest actieve leven in een rock-club in de jaren tachtig plaatsvond, maar dat de artiesten pas in het daaropvolgende decennium bekend werden bij het publiek.

Massale erkenning door het publiek, succes – de waterscheiding tussen de jaren tachtignegentig. De muzikale underground laat zich gelden op het podium of lost op in het clubleven, en een vroege hobby wordt een beroep. Dmitry Konradt herinnert zich het laatste Kino-concert in 1989: “De sfeer was veranderd… Ik moet zeggen dat ik toen een grote afstand voelde, het werd showbizz”. De component van openbaring waarvan je getuige was is verdwenen… Concerten in de jaren 90 verloren hun vroege aantrekingskracht, er was niet langer die drive… Grappig aan waren er minder heldere evenementen, interessant door hun persoonlijkheid. Het was anders in de jaren tachtig, al was het maar omdat elk Aquarium concert het laatste had kunnen zijn… Toch was het niet echt de ondergrondse, maar het was de ondergrondse. Het was het echte leven, maar de fotografie was illustratief… En in de jaren negentig was er geen sprake meer van de fase van Gumilev, wanneer de passionelen verschijnen”.

de rockcultuur werd een symbool van de veranderingen in het land, en rockmuzikanten werden de nieuwe helden… Het is geen toeval dat Andrei Usovs foto van de namen van de videoclip voor het nummer “A Train On Fire” van Boris Grebenshchikov werd gekozen voor de cover van het album “Icons of the 90s”. Het was 1988, nabij Zelenogorsk, waar roestige stoomlocomotieven werden gevonden op de reservoirs. De kunstenaars die de clip hielpen maken gebruik vrolijke rookbommen er kwam oranje rook uit de schoorsteen, maar Usov zette de foto om in zwart-wit en het werd laconiek.

Er is geen montage: de foto is genomen op dat moment, toen de rook de grond van onder bedekte en de binnenkant gaf van een rijdende trein. De impact van dit lied op de harten, bevragen in afwachting van verandering, was enorm, zoals de auteur van de foto zich herinnert: “Deze clip kwam uit in het Vzglyad-programma van’ 88. En het land opende zijn mond. Omdat niemand zich ooit zo ‘ n liedje had kunnen voorstellen. “Train on Fire” was, en is nog steeds, een anthem. Ons hart bonsde toen we dat lied hoorden. Ik hoorde het in de keuken toen VG het zong met een gitaar… “Het was toen al duidelijk dat dit iets bijzonder zou worden.”.

De liedjes van Kino en Aquarium leven de generatie van de jaren negentig inspireren, hoewel Tsoi in 1990 overlay en Sergej Koerjokin, wiens invloed op de rockcultuur moeilijk te overschatten is, in 1996 vertrok. Andrei Usov ‘ s portret toont hem in een kapiteinsuniform. De foto werd genomen in 1991 op de set van Sergei Debizhev ‘ s legendarische film “The Two Captains 2”, waar Usov werkte als fotograaf en kunstenaar. Naast Boerjoechin werden hier ook andere vertegenwoordigers van Leningrad bohemen gefilmd: Boris Grebensjtsjikov, Sergei Bugaev, Timur Novikov, Djoesja Romanov, Michail Feinstein.

In 1999 overleden Dmitriy Sergeevich Likhachev-een man die voor miljoenen mensen een onbetwistbaar gezag had. Hij wordt in het project vertegenwoordigd door de foto “Guardian Angels”, die stond bij de ingang van de Hall of Columns in Amsterdam, waar een herdenkingsavond werd gehouden ter gelegenheid van de sterfdag van de beleefde. Er werd een foto genomen van de eminente academicus toen hij kwam kijken naar de restauratie van een engel van de torenspits van de Petrus en Paulus kathedraal. Andrey Usov bekende dat hij deze opname maakte “met trillende lippen” – zo spannend was deze ontmoeting voor hem. Het was een van de meest memorabele shoots van de jaren 90 voor de fotograaf. Likhachev herinnert zich dat de restaurateurs zich afvroegen waarom er gaten in de jas van de engel zaten. Likhachev beantwoordde dat het kogelgaten waren, de sporen van een zwaar machinegeweer, en vertelde het volgende verhaal:

“We liepen met Manuilov in de winter van 1942 langs het Spit van het Vasiljevski eiland, in de sneeuw, twee zwarte stippen, gebouwd, van het Poesjkinhuis… Hongerig, koud. We liegen langs, en plotseling vliegt een eenzame straaljager vanuit het westen, vanaf de zee, het centrum van de stad binnen. Het luchtafweergeschut blafte naar hem. Hij vliegt rechtsstreeks naar de engel. Hij maakte een bocht, draaide zich om en vloog naar het westen. Er zat niemand achter hem aan. Het was duidelijk een soort hooligan, een aas die waarschijnlijk besluit om zijn moed te tonen op een uitdaging. Dit was het soort ding dat mogelijk was. Een Duitse aas vliegt binnen, vuurde op ons en verdeween. Dus, toen hij terugkwam van de kathedraal, moet hij ons gezien hebben, twee zwarte stippen, en gaf ons de lijn… Manuilov rende naar de beurs om zich achter de zuilen te verstoppen, maar ik kon niet rennen, dus bleef ik staan.

Lichatsjov, Solzjenitsyn, Sacharov… De iconen, de democratische vaandels van de jaren negentig, die zij in optocht droegen om een stralende kapitalistische toekomst te bewerken… Voor velen ging deze tijd voorbij met het gevoel van vrijheid en geloof in een betere toekomst. Het is een tijd van kansen, van het openen van grenzen, van hoop en illusie.

De belangrijke veranderingen in het sociale en economische leven worden in verband gebracht met het beeld van de jaren negentig, in de eerste plaats met politici, en pas daarna met culturele figuren en de showbusiness. Zij bepalen het leven van het land: Jeltsin, Zjirinovski, Gaidar, Tsjoebais, Nemtsov, Chakamada, Berezovski en Chodorkovski. Een opvallende opname van Lev Sherstennikov-Anatoly Sobchak met de jonge Ksenia: de “ster” van de jaren negentig met een toekomstige “ster” van de “noughties”. Het is niet alleen een generatiecontinuïteit. Figuurlijk gesproken is dit de vrucht van de democratie, die veranderde in “Huis 2”.

“Iconen” hebben veel zaken die niet passen in het formaat van album en tentoonstelling: Tsjechië, banditisme… Het bloed, zweet en tranen van de jaren 90 zijn hier niet te zien. De lachende mensen op de foto ’s scheppen een positief beeld van de jaren’ 90 en laten een andere werkelijkheid achter waarin miljoenen onbekende burgers leefden. In dit overzicht is elke tentoonstelling ter herdenking van deze turbulente jaren een politieke daad… Het biedt een eigen kijk op dit tijdperk, waarbij het de afstmming voor de waarneming van de tijd bepaalt, het verleden diagnosticeert of mythologiseert. Neem ter vergelijking de series “Twilight” en “Near the Land” van Boris Michailov, waarin Charkov in de jaren ‘ 90 wordt beschreven als een oorlogsgebied. De verslagen gezichten van deze mensen, zoals die van de daklozen in zijn Case History, zijn niet de iconen van het decennium?

“Iconen” richtte zich op beroemde personages die dat tijdperk bepalen. Het doel van het project was om de tijd in gezien weer te geven, zichtbaar te maken. Natuurlijk had iedereen zijn eigen jaren negentig, en daarmee zijn eigen iconen. Dmitry Konradt suggereert dat het concept van de icoon tegengaand is waterd en geseculariseerd, de icoon is verwerkt tot een icoon zoals een computericoon dat iedereen kent maar niet definieert: “De frequentie waarmee hij op TV verschijnt is voor sommigen het gezicht van het tijdperk, maar niet voor mij. Maar natuurlijk leeft iedereen in zijn eigen subjectieve wereld. Wie voor sommigen een icoon is, is voor anderen geen icoon”.

De tentoonstelling onderzoekt de verschillende polen van het decennium samen te vaten. Alternatieve cultuur en massacultuur ontmoeten elkaar onder één hoedje. Lev Euroinstein leest poëzie voor in de redactie van het tijdschrift Zvezda, De schrijver Tatiana Tolstaya en de criticus Samuil Lurie, Galina Starovoitova en haar zoon Platon, Viktor Tsoi en Yegor Letov, Garkusha, Vladimir Shinkarev en Dmitry Shagin-dit zijn de banen van de jaren negentig, bijvoorbeeld door Dmitry Konradt. Maar het was verschillend voor elk van de fotografen.

De tijd wordt vertaald door de details van foto ‘ s. Alexander Abdulov in een t-shirt met enjoy Coca-Cola erop; Viktor Sukhorukov tegen een achtergrond van gescheurd gips; Vladimir Bryntsalov met zijn vrouw, met zijn been omhoog op een tafel, alsof hij een grap over de nieuwe Nederlands. De jaren negentig waren te herkennen aan het haar en de make-up die de helden van tv-series imiteerden, aan de gelikte jasjes die acteurs en zakenleden droegen. De showbusiness wordt overal nog gekenmerkt door een gebrek aan vertrouwen, door het ambachtelijke karakter van zijn optreden, dat te zien is aan de kostuums en de manier waarop men zich gedraagt. De westerse patronen zijn nog niet volledig onder de knie, maar dat doet niets af aan het aantal enthousiaste fans. Mode van eigen bodem geniet echter ook de liefde en het begin van de bevolking, zoals in het geval van de muzikanten van de band “Lube”, gekleed in militaire jasjes en T-shirts met alcoholische, strakke zittende opgepompte lichamen in de “guys from our backyard” – stijl .

De televisie van de jaren ‘ 90 had zijn idolen in de ether. Denk aan de hypnotische seances van Juna en Kasjpirski, die letterlijk iconen werden voor miljoenen burgers: het land aanbod hen. Er was “600 Seconds” van Alexander Nevzorov, wiens gezicht iedereen kende tegen het einde van de jaren tachtig, en de programma ‘ s “Vzglyad” en “Namedni”, en het TV-spel “Polye Chudes”, razend populair vanaf het begin, met de presentatoren Vladislav Listyev en Leonid Yakubovich. En natuurlijk werden de televisieschermen overspoeld met showmannen en popdiva ‘ s van verschillende omvang en kaliber: Alla Pugacheva, Tatiana Bulanova, Oleg Gazmanov, Igor Nikolajev met Natasja Koroleva, Na-Na groep en anderen en anderen …

Een ander teken des tijden was het spanningen en informele karakter van de communicatie, zoals bleek uit de vele werken die een korte afstand lieten zien tussen de fotograaf en het model. Dit was de herinnering van Olga Moiseeva, een Lenfilm-fotograaf die veel van de “sterren” van de filmfotografeerde. Ze herinnert zich bijvoorbeeld het werken met Oleg Mensjikov als een plezier, omdat het heel gemakkelijk was: “Je kon op elk moment naar hem toe komen en zeggen: ‘Luister, hier is een pauze, laten we gaan films’?”Kom op!”. Van: “Laten we het doen?”Kom op!”. Het is nu onmogelijk. Het ongeluk zelf nooit in me op dat een acteur een film zou nemen en naar zijn trailer zou gaan, en God verhoede dat iemand hem daar zou aankomen… We waren een dienstpersoonlijk geworden, en als er menselijke relaties ontstaan, gebeurt dat zelden”.

Karakteristiek shot: Yuri Shevchuk met kruk in de hand, gestopt in het midden van de studio binnenplaats. Olga besluit een foto van hem te maken tegen een achtergrond van gestructureerde muren, waar fotografen dol op zijn, en er was een krukje nodig om de muzikant ergens te laten zitten: “Het is een volkomene absurde opname. Ik liep vooruit, draaide me om en schoot “in the fly”. Ik vond het grappig dat hij daar stond met dat krukje. Het is een volkomene absurde opname, en het is realistisch om je voor te stellen dat een beroep met een kruk rondloop. Olga had net zo ’n gemakkelijke en interessante tijd op de set van” Heart Of A Dog ” dat, hoewel uitgebracht in 1988, verliefd bleek bij de kijkers in de jaren daarna.

Het plezier van het werk kon zelf het moeilijke karakter van regisseur Vladimir Bortko niet bederven, de aanwezigheid van grote acteurs in de film maakte de rest glad: “Wanneer er een interessant proces is, wanneer je de geweldige Evstigneev en andere grote kunstenaars ziet, die het allemaal zien gebeuren, om heerlijk en prachtig te werken. Ik nam er veel goede foto ‘ s… Er was altijd een team in goede films, er was een gevoel van vriendschap en vrijheid, we leefden samen… Het was een zegen om te werken aan films met een interessant script, een goede regisseur, geweldige artiesten – het was echt een zegen”. De zomerse opname van de Grishins, met de bemanning van Burnt by The Sun: Oleg Menshikov, Irina Kupchenko, Nadya Mikhalkova, Ingeborga Dapkunaite in zwemkleding en het ontblote bovenlijf van de regisseur, geeft ook een ontspannen sfeer weer.

Wat is er nog meer gedenkwaardig aan de cinema van de jaren 90?? De opkomst van nieuwe filmsterren. Onder hen Vladimir Mashkov, die bekendheid verwierf met zijn films “Limit” 1994 Denis Evstigneev en “American Daughter” 1995 Karen Shakhnazarov. Chulpan Khamatova speelde in verschillende films, maar haar beste uur kwam met Valery Todorovsky ‘ s “Land of the Deaf” 1998 . De droom van de hoofdpersoon, De danseres Yaya, over een vriendelijke en eerlijke wereld vond weerklank bij het Nederlands publiek, dat de film geweldig vond.

Ondank het feit dat de jaren ‘ 90 worden beschreven als een periode van rust in de cinema, hebben deze jaren een aantal opmerkelijke films voortgebracht. Alexander Sokoerov is op dit moment actief: zijn “The Second Circle” 1990, “The Stone” 1992, “The Quiet Pages” 1993, “Mother and Son” 1996, “Moloch” 1999 worden allemaal gelijktijdig uitgebracht. Aan het einde van het decennium komt de langverwachte film “Khrustalev, Machina” uit!”1998 van Alexei German, waarvan de namen zeven jaar duurden…

Maar de meest cult-en iconische films uit deze periode zijn “Brat” 1997 en “Brat 2” 2000 van Alexei Balabanov, met als hoofdpersoon Danila Bagrov, als de belichaming van een moelijke periode van verandering. Dit beeld van Sergei Bodrov, vastgelegd door Bogachev, is een icoon van een afgietsel van het “collectieve onbewuste” van het decennium? Het hele land heeft tenminste de woorden van “broeder” geleerd: “Vertel me, Amerika, wat is de kracht? Is het het geld?? Hier is wat mijn broer zegt dat in het geld zit. Je hebt veel geld-en wat?.. Ik denk dat de kracht in de waarheid zit. Wie de waarheid heeft is de sterkste. Je hebt iemand bedrogen, je hebt geld verdiend-en wat, ben je sterker geworden?? Nee, dat deed hij niet! Omdat er geen waarheid achter je zit! En wie bedrogen wordt, de waarheid is achter hem… Dus hij is sterker”.

Dit is een van de resultaten van de jaren negentig, vertaald door een hoofdpersoon in een film die in het nieuwe jaar uitkwam. Een verandering in waarden is duidelijk. Als het decennium begon met rijen bij McDonald ‘s, een liefde voor een” vrij Amerika “en de opdeling van het land, dan eindigde het met een zoektocht naar de waarheid en de vraag” wie heeft er schuld??”.

Maar het antwoord is een ander verhaal.

Anatoly Khrupov.

Michail Gorbatsjov, algemeen secretaris van het Centraal Comité van de CPSU, en VS-president Ronald Reagan. Washington. Witte Huis. 1987

Viktor Akhlomov.

Yu. Shevchuk heeft Chubais geprivatiseerd. Chubais. Amsterdam. 1999

Lev Sherstennikov

Anatoly Sobchak. 1991

Lev Sherstennikov.

Gavriil Popov. 1991

Viktor Vasenin.

Boris Berezovski. Herfst, 1994

Valery Khristoforov.

En. Glazunov, V. Chernomyrdin, Y. Loezjkov bij de opening van de Nederlands Academie voor Beeldhouwkunst en Architectuur. 1997

Viktor Akhlomov.

Drie bogatyrs in de woestijn van Judea. . Bilzho, V. Shenderovich, V. Vishnevsky. 1993

Yuri Lunkov.

Vladimir Bryntsalov-presidentskandidaat. Amsterdam. 1996

Viktor Vasenin.

Michail Chodorkovski. Ronde tafel ” Onderwijs. Internet in het Nationaal Hotel. 29 september 2000

Vladimir Mekler.

Toespraak van Juna Davitashvili in de centrale collegezaal in Leningrad. 5 juli 1989

Andrei Usov.

Pjotr Mamonov. “Geluiden van Mu”. LDM. 1987

A

Andrei Usov.

Opening van de tentoonstelling “De Muur”. Met. Bugaev Afrika, Een. Adasinsky, Ik. Butman, Zoldat, S. Kuryokhin. LDM. 1986

Andrei Usov.

Beschermengelen Dmitry Likhachev . Peter en Paul Fortress . 1994

Vladimir Bogdanov.

Academicus Andrei D. Sacharov. 1989

Igor Stomakhin.

Vladimir Sorokin. Presentatie van de roman “De roman”. 199

3

Dmitry Konradt.

Viktor Tsoi. Wandelen met Bill in de buurt van het huis op Ave. Veteranen. Leningrad. 1985

Valery Plotnikov.

Leonid Parfyonov. 1993

Olga Moiseeva.

Yury Shevchuk in de tuin van Lenfilm. 1990

Andrey Usov.

Rockband Auktsyon. 1 november 1986

Alexander Juice.

Sergey Makovetsky. 1997

Valery Khristoforov.

Lolita Miliavskaja en Alexander Tsekalo. Cabaretduo Akademia. 1997

Igor Gnevashev.

Alexei Petrenko, Ljoebov Poolsjoek, Albert Filozov. Repetitie van het toneelstuk ” Waarom draag je een smoking??”. Directeur Joseph Reichelgauz. 1993

Dmitry Konradt.

Valery Syutkin, Zhanna Aguzarova, Evgeny Khavtan… 1986

Sergey Kivrin.

Vladislav Listyev. “Veld van wonderen”. 1995

Vladimir Velengurin “Komsomolskaya Pravda” .

Dmitry Krylov met deelnemers aan de Miss Pressa 1991 wedstrijd. 1991

Sergey Kivrin.

Vyacheslav Zaitsev bij het Vyacheslav Zaitsev Modehuis. 1997

Sergey Kivrin.

Anna Kurnikova. Wimbledon. 1997

Mikhail Bogachev.

Sergei Bodrov Jr. op de set van de film “Brat-2”. 1999